Wokół Długiego Bagna: nowa znakowana ścieżka w Puszczy Kampinoskiej

Stałym bywalcom Puszczy Kampinoskiej, którzy na jej leśnych szlakach spędzają kilkadziesiąt dni w roku, nieczęsto zdarza się doświadczyć czegoś zaskakującego w kwestii dostępnej infrastruktury turystycznej. Jakież więc było nasze zaskoczenie, gdy w ostatnią sierpniową niedzielę 2019 roku w okolicach muzeum-miejsca pamięci w Palmirach dostrzegliśmy niewielkie biało-żółte kwadraty, wymalowane na drzewach. Nie zastanawiąc się długo ruszyliśmy za tymi znakami i jak się niebawem okazało, tym sposobem okrążyliśmy słynne kampinoskie torfowisko zwane Długim Bagnem. Sama zaś ścieżka to zapewne jakaś parkowa nowość, śladów której próżno szukać jak na razie na stronie internetowej Kampinoskiego Parku Narodowego, drogowskazach na terenie parku, czy innych źródłach. Z jednym wyjątkiem: o dziwo, dostrzegliśmy ją już po powrocie do domu na wydanej w 2019 roku przez krakowski Compass mapie Kampinoski Park Narodowy (szczegóły niżej). W każdym razie my roboczo nazwaliśmy nasze "odkrycie" ścieżką "Wokół Długiego Bagna".

Kampinoska nowość - żółta ścieżka spacerowa wokół Długiego Bagna

Jako że wciąż brak oficjalnych danych na temat tej ścieżki, przyjęliśmy za punkt startowy węzeł szlaków przy Muzeum-miejscu pamięci Palmiry, zarówno z uwagi na dogodny dojazd stołeczną komunikacją publiczną lub własnym środkiem lokomocji, jak i sposobność odwiedzin samego muzeum. Na drogowskazie jednakowoż ani śladu nowej ścieżki. Po przejściu całej trasy stwierdzamy, że ma ona charakter dookólny, a zatem można ją przejść zgodnie z ruchem wskazówek zegara lub na odwrót. My zdecydowaliśmy się na ten drugi wariant, domyślając się, że w ten sposób ostatni fragment trasy pokonamy malowniczym odcinkiem szlaku pieszego czerwonego, wiodącego wzdłuż Długiego Bagna ku muzeum w Palmirach.

Węzeł szlaków przy muzeum w Palmirach, brak wzmianki o nowej ścieżce żółtej

Długie Bagno to część obszaru ochrony ścisłej Sieraków, utworzonego jeszcze w II RP

Kapliczka przy muzeum w Palmirach vis a vis Długiego Bagna

Z muzeum w Palmirach ruszyliśmy zatem brukowaną Drogą Palmirską w kierunku Truskawia, jednak już po chwili ścieżka nasza odbiła w lewo razem ze znakami niebieskimi szlaku pieszego, prowadząc przez przyjemny las sosnowy. Kilkaset metrów dalej wróciliśmy na Drogę Palmirską, lecz znów nie na długo, gdyż znaki ścieżki wprowadziły nas na polanę turystyczną, którą przebyliśmy na całej długości. Godnym uwagi obiektem na polanie jest pomnikowy Krzyż Jerzyków, poświęcony pamięci żołnierzy Armii Krajowej (upamiętnia walki toczone w okolicach Pociechy w sierpniu i wrześniu 1944 r. przez oddziały powstańcze „Jerzyki”), można tu także odpocząć przy ognisku lub grillu, a także zostawić samochód lub rower.

Droga palmirska tuż przy muzeum

Ścieżka schodzi z drogi palmirskiej wraz ze szlakiem niebieskim 

Ścieżka schodzi z drogi palmirskiej wraz ze szlakiem niebieskim

Droga przez las ku polanie turystycznej

Droga przez las ku polanie turystycznej

Droga przez las ku polanie turystycznej

Krzyże przy drodze palmirskiej ku pamięci Polaków pomordowanych przez Niemców w 1939 r.

Ścieżka żółta między Palmirami a polaną turystyczną

Ścieżka żółta między Palmirami a polaną turystyczną

Ścieżka żółta między Palmirami a polaną turystyczną

Droga palmirska w kierunku polany turystycznej i dalej Truskawia

Droga palmirska w kierunku polany turystycznej i dalej Truskawia

Droga palmirska w kierunku polany turystycznej i dalej Truskawia

Krzyż Jerzyków na polanie turystycznej

Na wschodnim krańcu polany szlak niebieski prowadził dalej Drogą Palmirską, my zaś skręciliśmy w lewo, idąc na północ za biało-żółtymi kwadratami. Odcinek ten jak dotąd nie był częścią żadnego "oficjalnego" szlaku czy ścieżki, z tym większą ciekawością ruszyliśmy szerokim duktem przez niezbyt gęsty w tym miejscu las. Naszą uwagę zwróciły zabudowania należące do leśnictwa Sieraków i filary dawnej bramy - pozostałości przedwojennych magazynów wojskowych. Parę kroków dalej żółta ścieżka połączyła się z czerwonym szlakiem pieszym (główny szlak Puszczy Kampinoskiej) i niebawem doprowadziła nas nad samo Długie Bagno.

Nasza ścieżka żegna się z pozostałymi szlakami na skraju polany

Polana turystyczna przy drodze palmirskiej od strony wschodniej

Ruszamy na północ w kierunku Długiego Bagna

W drodze na Długie Bagno

W drodze na Długie Bagno

Zabudowania leśnictwa Sieraków

W drodze na Długie Bagno: pozostałości wojskowej składnicy amunicji

W drodze na Długie Bagno: żółta ścieżka łączy się ze szlakiem czerwonym 

W drodze na Długie Bagno

W drodze na Długie Bagno

Rozświetlone "wejście" na Długie Bagno

Czym jest tytułowy bohater tego tekstu? To największe i najlepiej zachowane torfowisko wysokie w kampinoskim parku, należą już one do rzadkości w puszczy. Na Długim Bagnie występuje wiele gatuków roślin typowych dla tego typu torfowisk, w tym słynna Chamedafne północna, będąca reliktem glacjalnym. Jej stanowisko w KPN jest największym i jednym z najdalej wysuniętych na południe w Polsce. Co ciekawe, w latach 1921-24 Długie Bagno poważnie ucierpiało na skutek komercyjnej eksploatacji torfu prowadzonej przez Lasy Państwowe. Po powstaniu parku infrastruktura odwadniająca przestała być konserwowana i szybko zarosła, w efekcie czego wody gruntowe powtórnie się podniosły i nasiliły się procesy torfotwórcze. Niemniej, obecne torfowisko na Długim Bagnie zajmuje niewielką część dawnego obszaru, a jego trwaniu zagraża ekspansja m.in. trzciny.

Wędrując skrajem Długiego Bagna

Wędrując skrajem Długiego Bagna

Wędrując skrajem Długiego Bagna

Wędrując skrajem Długiego Bagna

W każdym razie pozostał nam do przejścia ostatni i chyba najładniejszy odcinek trasy - długa szeroka prosta z widokiem na bagno po lewej stronie, kończąca się przy samym muzeum w Palmirach i domykająca tym samym naszą niespodziewaną pętelkę. Odcinek ten przebiega dawnym nasypem kolejowym, którym w okresie międzywojennym poprowadzono tory łączące Puszczę Kampinoską z dworcem Warszawa Gdańska. W tej okolicy, jak wspomnieliśmy wyżej, w latach 1929-1939 mieściła się Centralna Składnica Amunicji, gdzie przechowywano zapasy broni i amunicji na wypadek wojny ze Związkiem Sowieckim. Szkieletem składnicy było aż 16 odchodzących od bocznicy przecinających las torowisk kolejowych, wzdłuż których zbudowano liczne magazyny, wartownie i koszary. Niemalże nic nie przetrwało do naszych czasów, składnica została bowiem zniszczona przez lotnictwo niemieckie już we wrześniu 1939 roku...

Wędrując skrajem Długiego Bagna

Wędrując skrajem Długiego Bagna

Wędrując skrajem Długiego Bagna

Docierając do palmirskiego muzeum przebyliśmy całą nową ścieżkę KPN. Nie było to duże wyzwanie, wszak długość pętli to zaledwie ok. 3,6 km - w sam las na krótki leniwy spacer w niedzielne popołudnie. Trasa, choć niedługa, nie znaczy nieciekawa. Wręcz przeciwnie, daje możliwość bliskiego kontaktu z jednym z najpiękniejszych krajobrazowo fragmentów puszczy, a w połączeniu z wizytą w Palmirach stanowić może także bezcenną lekcję historii naszego kraju.

Wycinek mapy Kampinoski Park Narodowy wydawnictwa Compass (2019),
na którą naniesiono przebieg żółtej ścieżki

Data spaceru: 25 VIII 2019 r.
Długość ścieżki żółtej: ok. 3,6 km

Zob. też: Zdjęcia Długiego Bagna w jesiennych kolorach